EHBO bij het paard... nuttig om weten

Niemand twijfelt over het nut van kennis over eerste hulp bij ongevallen. Je kunt er een leven mee redden. De laatste tijd hoor je niet enkel over EHBO voor mensen, maar ook voor honden. En wist je dat er ook EHBO cursussen voor paarden bestaan?
​

Weet of je paard gezond is

Het is niet de bedoeling van dit artikel om je een cursus te geven in EHBO voor paarden. We willen je echter wel enkele interessante weetjes en tips meegeven. Wie een grondige EHBO kennis wil verwerven, volgt best een cursus bij een instelling zoals bvb. Syntra.
 
Alles begint natuurlijk bij de basisgezondheid van je paard. Kunnen vaststellen of je paard zich goed in zijn vel voelt, is een eerste vereiste of je actie moet ondernemen of niet. Hiervoor gaan we verschillende factoren moeten bekijken, zoals:
 
1. De toestand van de hoeven en de vacht. De hoeven moeten mooi egaal zijn, zonder scheuren of ribbels in het hoorn, en zonder afbrokkelende stukken. Scheuren en brokken zijn vaak het gevolg van een te droge hoef. De vacht moet mooi glanzend en goed aangesloten zijn. Een doffe of viltig aandoende vacht of een overdreven dichte vacht kan het gevolg zijn van metabolische problemen of een ziekte zoals cushing.
 
2. Het gedrag. Een alerte, maar toch ontspannen houding die zich uit in een rustige oogopslag en een ontspannen gedragen staart wijst op een paard dit zich goed in zijn vel voelt. Een zenuwachtig paard is niet noodzakelijk een ziek paard, maar een doffe oogopslag wijst meestal op gezondheidsproblemen.
 
3. De voeding. Een gezond paard heeft een gezonde eetlust en produceert goed gebalde mest met een vezelige structuur. Zenuwachtige paarden of paarden die van voeding veranderen (door de eerste weidegang bijvoorbeeld) produceren wel eens platte mest, maar dit is in principe een tijdelijke toestand. Blijft dit symptoom aanhouden, dan kan dit wel wijzen op problemen.
 
4. Afwezigheid van ziekteverschijnselen, zoals bijvoorbeeld neusvloei, pijnlijke ogen of koliek.
 
5. Afwezigheid van kwetsuren, kreupelheid, zwellingen of bloedingen.
 

Basisgezondheid

Naast het bekijken van de bovengenoemde factoren, zijn er een aantal basiswaarden die we kunnen controleren, zoals de ademhaling, de hartslag en de temperatuur. Die verschillen overigens tussen pony en paard, dus daar moet je wel rekening mee houden. Zo ademt een paard met een frequentie van 8 – 14 teugen per minuut, terwijl dit bij een pony toch wat sneller is: zo’n 20 – 40 teugen per minuut. Ook de hartslag verschilt: 28 – 40 hartslagen per minuut voor een paard tegen 40 – 70 slagen per minuut voor een pony. Ook de lichaamstemperatuur verschilt lichtjes: 37 à 38 graden Celcius voor een paard wordt als een normale waarde beschouwd, terwijl dat voor een pony 38,5 à 39 graden is.
​

Wat kan je doen als er iets mis is?

De eerste, belangrijkste raad die je moet onthouden als je denkt dat er iets mis is met je paard of pony is zonder enige twijfel: raadpleeg een dierenarts! Zeker bij problemen zoals koliek of bloedingen is snelheid van reageren uiterst belangrijk.
 
Daarnaast zijn er een aantal dingen die je alvast kunt doen om je paard te helpen, afhankelijk van de symptomen. Enkele voorbeelden:
 
1. Je paard of pony eet niet of heeft een verminderde eetlust, maakt proppen of kauwt onvoldoende: check zijn lichaamstemperatuur om vast te stellen of hij koorts heeft. Ga na of je paard geen symptomen van koliek heeft. Verwijder het voer dat niet opgegeten wordt. Controleer de mest (meer of minder dan normaal, vast of diarree). Je kan eventueel ook de mest laten controleren op wormen (klik hier voor ons artikel daarover).
 
2. Je paard of pony vertoont kolieksymptomen (schrapen met de voorbenen, naar de buik kijken, zweten, optrekken van de bovenlip, steeds willen gaan liggen of rollen, versnelde en verzwaarde ademhaling): neem temperatuur en hartslag op en controleer de ademhaling. Voer verwijderen. Minstens een kwartier aan de hand stappen (indien de verschijnselen licht zijn). Haal de veearts erbij!
 
3. In geval van bloedingen (bij verwondingen): bel eerst en vooral de dierenarts en overleg wat je moet doen (bijvoorbeeld met koud water afspoelen met een zachte straal). Stelp het bloeden in afwachting van de komst van de veearts met propere doeken en leg eventueel een bandage aan.
 
4. Je paard heeft neusvloei: hou het rustig en zet het niet aan het werk. Vermijd contact met andere paarden (zeker bij gele of groene slijmen). Verwijder eventueel voer om benauwdheid te voorkomen. Controleer of er zwellingen zijn rond de kaak of de keel. Opnieuw: haal de veearts erbij.
 
5. In geval van kreupelheid en/of zwellingen aan de benen: verplaats het paard niet of zo weinig mogelijk. Controleer de lichaamstemperatuur. Check of je paard ergens een verwonding heeft opgelopen. Voel aan de benen of deze warm zijn. Krab eventueel de hoeven uit en kijk na of er geen scherpe voorwerpen inzitten (enkel verwijderen in overleg met de dierenarts!). Spoel eventueel de gezwollen benen met een zachte straal koud water. En haal de veearts erbij.

Opleidingen EHBO

Zoals gezegd hebben we hier niet de plaats om diep op EHBO in te gaan. Dat is iets waar je sowieso beter een cursus voor volgt. Dat kan in België bijvoorbeeld via Syntra. Meer info kan je ook vinden via Paardenpunt Vlaanderen. In Nederland kan je voor een cursus EHBO terecht bij de KNHS. Tijdens zulke cursussen leer je uitgebreid symptomen herkennen en leer je een aantal basistechnieken, zoals het aanleggen van verband, het verzorgen van wonden en het toedienen van medicijnen. Een aanrader voor elke ruiter of amazone.